MUSEUM BOIJMANS VAN BEUNINGEN
13 OKTOBER 2018 – 27 JANUARI 2019
Stilstaan bij het eigen verleden. Met de tentoonstelling Boijmans in de Oorlog. Kunst in de Verwoeste Stad streefde het Boijmans ernaar openheid van zaken te geven over de eigen geschiedenis rondom de Tweede Wereldoorlog.
Als junior conservator heb ik meegewerkt aan deze bijzondere tentoonstelling. Het functioneren van het toenmalige Museum Boymans stond centraal, met in het bijzonder aandacht voor de rol van de toentertijd succesvolle en omstreden directeur Dirk Hannema. Tijdens de oorlog is hij, vanuit zijn positie als museumdirecteur, voor grote dilemma’s gesteld. In tegenstelling tot bijvoorbeeld het Stedelijk Museum, kent het Boijmans geen ultiem ‘heldenverhaal’. Een belangrijke vraag voor ons was dan ook; hoe maak je een zo onbevooroordeelde tentoonstelling als mogelijk? Waarin zowel de goede als slechte kanten worden belicht, en de bezoeker zelf een oordeel mag vellen?
In de onderzoeksfase heb ik mij gefocust op de tentoonstellingen die in de oorlogsjaren hebben plaatsgevonden in Museum Boymans. Ondanks de omstandigheden, zijn er toen toch 44 tentoonstellingen georganiseerd. Vier daarvan kunnen worden aangeduid als Duitse propagandatentoonstellingen. Er werd voornamelijk grafiek, negentiende-eeuwse schilderkunst en eigentijdse Rotterdamse kunst geëxposeerd; de rest van de collectie was veilig opgeborgen.
Een belangrijk onderdeel van de tentoonstelling was de tijdlijn, die door alle tentoonstellingszalen liep. Het streven was om het volledige – en zeer uitgebreide – onderzoek hierin zo veel mogelijk terug te laten komen. Een flinke klus, maar één die goed is gelukt. De tijdlijn bestond uit drie niveaus: (inter)nationaal, Museum Boymans en Rotterdam. Dankzij de drie niveaus kreeg je als bezoeker een goed beeld van de samenhang van de verschillende gebeurtenissen.
Bij deze tentoonstelling is de publicatie Omstreden Verleden. Museum Boijmans Van Beuningen en de Tweede Wereldoorlog verschenen.
Tweede Wereldoorlog in Museum Boymans zijn gehouden